1. ΑΧΕΡΟΥΣΙΑ ΛΙΜΝΗ -η είσοδος του κόσμου των νεκρών…

Η Αχερουσία λίμνη ήταν μία ελώδης λίμνη που απλωνόταν στην περιοχή της σημερινής Παραμυθιάς της Ηπείρου και βρισκόταν μέσα στην ροή του ποταμού Αχέροντα.

(Για πληροφορίες και εικόνες για τον Αχέροντα, κλικ ΕΔΩ!)

Και λέμε «βρισκόταν» διότι εδώ και πάρα πολλά χρόνια έχει αποξηρανθεί και έχει δώσει την θέση της στα χωράφια που δημιουργήθηκαν.

Σκοτεινή (από την πυκνή ομίχλη που –σχεδόν πάντα– την κάλυπτε), παγωμένη (αφού περνούσε ανάμεσά της ο ποταμός Αχέροντας) και μαύρη ((από την πυκνή βλάστηση και τα θολά νερά του έλους)…
Ο ιδεώδης τόπος για να πειστούν οι αρχαίοι πως, δεν μπορεί, τέτοιο μέρος θα ήταν σίγουρα μία από τις πύλες του βασιλείου του Άδη…

Έτσι, λοιπόν, έβγαλαν την ιστορία:
Ο θεός Ερμής, μαζί με τις άλλες ασχολίες του, είχε αναλάβει να μεταφέρει μέσω του ποταμού Αχέροντα και τις ψυχές των νεκρών. Στην Αχερουσία, όταν έφταναν, τους περίμενε ένας βαρκάρης, ο Χάρων (ο χάρος, στα νέα ελληνικά), αμίλητος και σκυθρωπός. Οι ψυχές μετεπιβιβάζονταν στην βάρκα του Χάροντα, ο οποίος τις πήγαινε σε μία σκοτεινή γωνιά της λίμνης όπου βρισκόταν η πύλη του κάτω κόσμου. Στην πύλη εκείνη, που την φύλαγε ο σκύλος-τέρας, ο Κέρβερος, τους περίμενε ο θεός του κάτω κόσμου, ο Άδης, που έπαιρνε τις ψυχές και τις πήγαινε στα ενδότερα. Εκεί τις δίκαζε και, ανάλογα με το τι άνθρωπος ήταν ο καθένας όταν ζούσε, πήγαιναν, οι καλοί στα Ηλύσια Πεδία και στα νησιά των Μακάρων (να ζουν «μακάρια«) και οι κακοί στα Τάρταρα, στα έγκατα της Γης, για να βασανίζονται αιώνια…

2. ΣΤΥΜΦΑΛΙΑ ΛΙΜΝΗ

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ  ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ

Η λίμνη Στυμφαλία βρίσκεται κοντά  στα σύνορα της Κορινθίας και της Αργολίδας, ανάμεσα στο όρος της Κυλλήνης (Ζήρειας ) και το όρος Ολίγυρτος. Η επιφάνειά της μεγαλώνει τον χειμώνα και μικραίνει το καλοκαίρι. Έχει βάθος περίπου 10 μέτρα και μοιάζει περισσότερο με έλος παρά με λίμνη. Είναι και αυτός ένας από τους λόγους που ξεράθηκε για λίγο πριν από αρκετά χρόνια .

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΤΥΜΦΑΛΙΑΣ

Η Στυμφαλία οφείλει το’ όνομά της στον Αρκάδα ήρωα Στύμφαλο. Στην αρχή υπήρχε ποταμός που πλημμύριζε, με αποτέλεσμα την δημιουργία έλους.

Σε αυτόν τον χώρο έφτασε ο Ηρακλής προκειμένου να εκτελέσει έναν από τους άθλους του, την εξόντωση των Στυμφαλίδων ορνίθων, οι οποίες λυμαίνονταν την περιοχή.

(Για να διαβάσετε τον μύθο των Στυμφαλίδων Ορνίθων, πατήστε ΕΔΩ!)

Οι Στυμφαλίδες όρνιθες, έλεγε ο αρχαίος μύθος, ήταν πουλιά μεγάλου μεγέθους με σιδερένια νύχια, οι οποίες φώλιαζαν στα νερά του ποταμού κι από κει εξαπέλυαν επιθέσεις καταστρέφοντας τις εσοδείες των ανθρώπων και σκοτώνοντας ζώα και παιδιά. Ο Ηρακλής κατάφερε, χτυπώντας σιδερένια κρόταλα, να τις αναγκάσει να εμφανιστούν κι έτσι τις σκότωσε με τα δηλητηριασμένα βέλη του.

Η θεά που λατρευόταν στην περιοχή, η Άρτεμις, τιμωρούσε τους κατοίκους για την αδιαφορία τους προς αυτήν, φράζοντας το βάραθρο που υπήρχε και χυνόταν ο ποταμός, με αποτέλεσμα να λιμνάζουν τα νερά.

Οι Στυμφαλίδες όρνιθες λοιπόν, τα φοβερά αυτά πουλιά, ίσως να ήταν η προσωποποίηση των ελωδών πυρετών, που μάστιζαν τον πληθυσμό της περιοχής. Αν δεχτούμε αυτό, τότε ο Ηρακλής εξοντώνοντάς τες με τον έκτο άθλο του, έσωσε την περιοχή από μια μάστιγα.

Στην Τουρκοκρατία η περιοχή ήταν καταφύγιο της κλεφτουριάς, δίνοντας πολλούς αγωνιστές, όπως ο Αναγνώστης Οικονόμου και ο άρχοντας Νοταράς. Στην γερμανική κατοχή έγινε περίφημη μάχη.

Γύρω από την λίμνη βρίσκονται τα πανέμορφα χωριά: Κλημέντι, Καίσαρι, Κιόνια, Στυμφαλία και Δροσοπηγή.

3. ΛΙΜΝΗ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ (ΛΙΜΝΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ)

Η Παμβώτιδα, η δεύτερη παλαιότερη λίμνη της Ευρώπης μετά τη λίμνη της Οχρίδας, γνωστή και ως λίμνη των Ιωαννίνων αποτελεί το καμάρι των Γιαννιωτών. Η πανέμορφη λίμνη βρίσκεται ανάμεσα από τα όρη Μιτσικέλι και Τόμαρος.

Δύο στοιχεία χαρακτηρίζουν τη λίμνη Παμβώτιδα: η χερσόνησος, όπου είναι χτισμένο το Κάστρο των Ιωαννίνων, και το περίφημο Νησί της, ένα από τα ελάχιστα κατοικημένα νησιά λιμνών, καθώς και το μοναδικό πιθανότατα χωρίς όνομα, προφανώς επειδή δεν το χρειάζεται. Αρκεί να πεις το Νησί της Λίμνης, της Παμβώτιδας ή το Νησί των Ιωαννίνων κι όλοι καταλαβαίνουν για ποιο μιλάς.

Η υγρή Παμβώτιδα «ευθύνεται» για την υπέροχη χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα που στολίζει τα Γιάννενα αλλά και για την αστραφτερή καλοκαιρινή εικόνα τους, όταν πάνω της στραφταλίζουν οι ακτίνες του ήλιου. Πρόκειται για ένα πανέμορφο τοπίο, στα πόδια κυριολεκτικά των Γιαννιωτών αλλά και των επισκεπτών των Ιωαννίνων, που δεν χορταίνουν τις βόλτες στις όχθες της.

Η Παμβώτιδα συνδέεται με την πολυθρύλητη και τραγουδισμένη ιστορία της Κυρά-Φροσύνης, της όμορφης Γιαννιώτισσας αρχόντισσας την οποία έπνιξε στα νερά της λίμνης μαζί με άλλες 16 γυναίκες ο Αλή Πασάς, ένα ακόμα θρυλικό πρόσωπο των Ιωαννίνων.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΑ-ΦΡΟΣΥΝΗΣ

Σύμφωνα με την προφορική παράδοση αλλά και μαρτυρίες των περιηγητών, η Φροσύνη ήταν «κοπέλα από σπίτι». Ανιψιά του δεσπότη Γαβριήλ και παντρεμένη με έμπορο, δεν συμβιβάστηκε ποτέ με την ζωή που άρμοζε σε μια γυναίκα εκείνης της εποχής… Ατίθαση, φιλελεύθερη, έξυπνη και πνευματώδης, βρισκόταν πάντοτε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, κερδίζοντας τις εντυπώσεις. Όταν ο σύζυγός της μετακόμισε μόνιμα στην Βενετία, εμφανίστηκε ο Μουχτάρ, γιος του Αλή πασά. Την ερωτεύτηκε και την διεκδίκησε παρά το γεγονός πως ήταν ήδη παντρεμένος.

Η Φροσύνη, τελικά, σύναψε μαζί του ερωτικό δεσμό. Αυτό έμελλε να είναι και η αρχή του τέλους για την όμορφη κυρά. Όταν η γυναίκα του Μουχτάρ ανακάλυψε την παράνομη σχέση, ζήτησε «δικαιοσύνη» από τον αγαπημένο πεθερό της, Αλή πασά. Εκείνος, μην μπορώντας να της χαλάσει χατίρι, της υποσχέθηκε πως το «πρόβλημα» θα λυνόταν γρήγορα. Έτσι και έγινε. Το ίδιο βράδυ, εισέβαλε ο ίδιος στο σπίτι της Φροσύνης και την συνέλαβε με την βία. Ταυτόχρονα, 15 ακόμη γυναίκες «κακής φήμης» συνελήφθησαν από τους άντρες του πασά και φυλακίστηκαν στα μπουντρούμια μιας εκκλησίας στις όχθες της λίμνης Παμβώτιδας. Λένε πως ο Αλή, βασανισμένος από τύψεις, δεν είχε σκοπό να τις σκοτώσει και γι’ αυτό περίμενε κάποιο σχετικό διάβημα των προεστών που θα τους χάριζε την ζωή. Όμως τίποτα. Τρεις μέρες πέρασαν και δεν υπήρξε κανένα σημάδι σωτηρίας. Τελικά ο Αλή πασάς πήρε την δύσκολη απόφαση να τις σκοτώσει. Ο θάνατος των γυναικών ήταν τραγικός. Όταν νύχτωσε, τις έκλεισε σε σακιά, τις έβαλε σε μια βάρκα και τις έπνιξε στην λίμνη Παμβώτιδα.

Εκ των υστέρων ο Αλή παραδέχτηκε το λάθος του, όμως ήταν πια αργά. Χαρακτηριστικό είναι πως για να εξιλεωθεί, ζήτησε να ρίξουν στην λίμνη «χίλια καντάρια ζάχαρη για να γλυκάνει το νερό να πιει η Κυρα-Φροσύνη». Τα λόγια του αυτά δείχνουν μια πιο ευαίσθητη πλευρά του Αλή πασά, ενώ εν μέρει, τεκμηριώνουν την παράδοση που θέλει τον Αλή τρελά ερωτευμένο με την Φροσύνη, να την σκοτώνει, επειδή εκείνη δεν ανταποκρίθηκε στο πάθος του. Όπου και αν βρίσκεται η αλήθεια, το μόνο βέβαιο είναι πως, ακόμη και στους πιο σκληρούς ανθρώπους, ο έρωτας μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτονται και ενεργούν…