Ανθρωπος εστί…

Tο ανθρώπινο εξελικτικό δένδρο εμπλουτίστηκε πρόσφατα από δύο νέα ευρήματα, τα οποία χρονολογούνται περί τα 140.000 χρόνια πριν. Το πρώτο αφορά απολιθώματα ανθρωπιδών τα οποία εντοπίστηκαν στο Ισραήλ και τα οποία οι ερευνητές εκτιμούν ότι αποτελούν απευθείας προγόνους των Νεάντερταλ. Θεωρούν δε ότι το είδος αυτό κυριάρχησε στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και ίσως συνυπήρξε με τον Homo sapiens. Το δεύτερο απολίθωμα, ένα εξαιρετικά καλά διατηρημένο κρανίο το οποίο είχε βρεθεί στην Κίνα στη δεκαετία του 1930 αλλά μελετήθηκε πρόσφατα, εκτιμάται ότι μπορεί να αποτελεί έναν πρόγονό μας, πολύ κοντινότερο από τον Νεάντερταλ.

Παρά το γεγονός ότι οι ειδικοί δεν έχουν ακόμη πει την τελευταία λέξη ως προς τους δύο νέους «κρίκους» της ανθρώπινης εξελικτικής αλυσίδας, τα ευρήματα δείχνουν ότι έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε σχετικά με την καταγωγή μας. Και δεν είναι μόνο το πιθανό εύρος των προγόνων μας που μένει να αποκαλυφθεί, πρόσφατες ανακαλύψεις παλαιοανθρωπολόγων δείχνουν ότι ίσως πρέπει να ανασκευάσουμε πολλά από όσα θεωρούσαμε δεδομένα για αυτούς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διατροφή. Φανταζόμαστε τον κυνηγό-τροφοσυλλέκτη άνθρωπο πάντα έτοιμο να αμυνθεί αλλά και να επιτεθεί σε ζώα τα οποία θα μπορούσαν να χορτάσουν την πείνα του. Μόνο που είναι τεράστιο λάθος να πιστεύουμε ότι αυτός ο πρωτόγονος άνθρωπος βάσιζε τη διατροφή του κυρίως στο κρέας, λένε τώρα γερμανοί ερευνητές, οι οποίοι εντόπισαν περισσότερες από 10.000 πέτρες αλέσματος και 650 δοχεία συλλογής σε μια νεολιθική αρχαιολογική θέση στην Τουρκία, 50 χιλιόμετρα από τα σύνορα με τη Συρία. Οπως εξηγούν σε σχετική μελέτη, οι άνθρωποι αυτοί δεν ήταν γεωργοί (δεν καλλιεργούσαν), γνώριζαν όμως την αξία των σιτηρών τα οποία συνέλεγαν συστηματικά, τα άλεθαν και τα αξιοποιούσαν είτε για να φτιάξουν χυλό είτε μπίρα!

Τι θα σκέφτονταν άραγε οι ευφυείς αυτοί πρόγονοί μας, οι οποίοι έζησαν γύρω στα 12.000 χρόνια πριν, αν έβλεπαν σήμερα τους φανατικούς της δίαιτας paleo να έχουν εξοβελίσει από τη διατροφή τους τα σιτηρά θεωρώντας ότι ως απόγονοι του κυνηγού-τροφοσυλλέκτη ανθρώπου πρέπει να βασίζουμε τη διατροφή μας στο κρέας;

Το γοητευτικό παζλ της ανθρώπινης ιστορίας ανατρέπεται συχνά με την εμφάνιση νέων κομματιών. Ο,τι χρειάζεται για να μας θυμίζει ότι η μονολιθικότητα και ο φανατισμός σε οποιοδήποτε θέμα δεν (πρέπει να) είναι ίδιον του ευφυούς ανθρώπου (Homo sapiens).

Έντυπη έκδοση Το Βήμα